Konami – japońskie Atari(?) i znowu ten MSX Mapper Megaram…

No i mamy weekend, czyli kolejny tydzień przeszedł do historii. Co prawda jeszcze nie stał się retro-tygodniem, ale kiedyś przyjdzie jego czas. 🙂 Pogoda daje nam wyraźnie do zrozumienia, że przysłowie “w marcu jak w garncu” nie bez powodu zostało stworzone. Pierwsza połowa tygodnia obfitowała w piękną słoneczną pogodę z nocnymi temperaturami dochodzącymi do -10°C, natomiast druga przyniosła deszcz, a nawet śnieg, a wiatr pędził przez rozkołysaną nadchodzącymi niżami atmosferę. Co w przyrodzie? Ptaki rozpoczęły wzmożone manewry, sikorki z formacji eskadry powoli przechodzą w formacje dwójkowe w układzie prowadzący-skrzydłowy, poszukując miejsca na możliwy desant w postaci dziupli lub budki. Aby sprostać ich potrzebom, w ogrodzie zawisła kolejna budka typu “A” wg. projektu profesora Sokołowskiego,

który po ukończeniu studiów biologicznych na Uniwersytecie Poznańskim w 1925 roku został delegatem Okręgowego Komitetu Ochrony Przyrody na Wielkopolskę do spraw ochrony ptaków. W 1931 został powołany w skład Państwowej Rady Ochrony Przyrody, w 1936 roku otrzymał tytuł dr habilitowanego na podstawie opublikowanej książki “Ptaki Ziem Polskich”, a w roku 1938 wybrano go na przewodniczącego poznańskiego oddziału Ligi Ochrony Przyrody. Profesor Sokołowski pozostawił po sobie ponad 200 prac naukowych i popularno-naukowych, często opatrzonych własnoręcznymi szkicami. Najwybitniejszymi pracami profesora są: „Ptaki ziem polskich”, „Tajemnice ptaków” oraz “Z biologii ptaków”. Był on czynnym propagatorem ochrony przyrody. Mówił m.in.

Przyroda to bardzo skomplikowana machina. Tak jak z zegarka nie możemy usuwać kółek lub osi, tak też w przyrodzie skazywanie na zagładę pewnych zwierząt srodze może się pomścić. Obyśmy prawdę tę poznali, póki nie będzie za późno. 

Wracając do ogrodu, ptasie towarzystwo dalej jest pilnowane przez psa, którego pozycja podczas służby jest pozycją w pełni ergonomiczną, minimalizującą zużycie jakże ważnej w pracy “Ochrony” energii. 😉

Czym dzisiaj się zajmiemy? Tak jak wcześniej zapowiadałem i dodatkowo odpowiadając na prośbę jednego z Czytelników, którego kolekcja komputerów MSX1 składa się aktualnie z 6 maszyn (Sic!), bardziej szczegółowo opiszemy Mapper Megaram 512KB, urządzenie, dzięki któremu nasz MSX uzyskał duszę, a jego krzemowa pamięć została wypełniona binarnym kodem. Ale aby tym kodem można było ją jednak wypełnić, musiał ten kod ktoś wcześniej stworzyć. I tu przejdziemy do jednego z największych japońskich producentów branży rozrywkowej, firmy Konami, która przez lata była nierozerwalnie związana z komputerami MSX. 

Jak zawsze z palonych ziaren kawy lub japońskiej senchy wyciągnijcie to co najlepsze parząc aromatyczny napój, kanapa mam nadzieję już czeka i nikt Wam tam miejsca nie zajął 🙂 , a że pogoda marcowa, to kocyk gdzieś w pogotowiu warto mieć. Nie wiem jak to u Was wygląda, ale u mnie koc ma tę magiczną właściwość, że nawet krótki jego kontakt z ciałem kończy się bezwarunkowym zatrzymaniem “systemu operacyjnego”, który niemalże natychmiast przechodzi w stan uśpienia. 🙂 Z kawą powinno nam się jednak udać ten proces powstrzymać, lecę więc szybko do retro-szafy, bo bez komputera klasy MSX1 się dzisiaj nie obejdzie.

***

Przenieśmy się zatem znowu do Kraju Kwitnącej Wiśni, gdzie 21 marca 1969 roku niejaki Kagemasa Kozuki założył firmę Konami (コナミホールディングス株式会社), której nazwa jest połączeniem pierwszych liter nazwisk założycieli: Kagemasa Kozuki, Yoshinobu Nakama, Tatsuo Miyasako.

Firma zaczynała od napraw i wynajmu szaf grających w Osace. Następnym krokiem było wejście w biznes związany z automatami do gier. W międzyczasie Konami doszło do wniosku, iż oprócz produkcji automatów do gier warto też rozpocząć tworzenie własnych programów. W latach 1978-1980 Konami wypuściło kilka gier: Block Game, Missle X, Astro Invader, Space War. Jednak przełomem i hitem stał się wydany w 1981r. Frogger. Kolejnym wydanym w tym samym roku hitem był Scramble i jego sequel Super Cobra. Konami dostrzegło pojawiającą się szansę związaną z platformą MSX i rozpoczęło tworzenie gier pod ten właśnie system operacyjny.

Bardzo ciekawą i przełomową jak na owe czasy grą była Antarctic Adventure (1984r.) wraz z sequelem Penguin Adventure (1986r.). Interesującymi grami były wyścigi Road Fighter (1985r.) i seria platformówek King’s Valley (1985r.) i sequel: King’s Valley 2 (1988r). Jedną z najbardziej znanych gier typu ‘Shut’em up’ wydanych przez Konami jest Gradius (1985r.), który z kolei doprowadził do powstania kilku gier na swojej kanwie włączając w to Salamander (1986r.) i Gradius 2 (1987r.). Warto tu też wspomnieć o platformówce Maze of Galious (1987r.). Kolejnym dużym krokiem było wypuszczenie gier na platformę MSX2, m.in. Castlevania, Contra i Metal Gear. W latach 90-tych Konami zaczęło rozwijać gry konsolowe i muzyczno-taneczne.

Dużym sukcesem było wejście Konami na rynek gier karcianych z tytułem Yu-Gi-Oh!, który w 2011 roku trafił do księgi rekordów Guinness’a z wynikiem 25,2 mld sprzedanych kart. Kolejnym krokiem było wejście w rynek kasyn elektronicznych i stworzenie sieci klubów fitness. Dzisiaj Konami coraz bardziej koncentruje się na rynku gier na platformy mobilne. W 2020 roku Konami zadebiutowało na rynku komputerów gaming’owych wypuszczając swoje pierwsze desktopy: C300, C700 i C700+ oraz uzupełniając je klawiaturami i słuchawkami, wszystko pod marką Arespear. Firma zatrudnia obecnie 10.500 pracowników na całym świecie i osiągnęła obrót 262,5 mld ¥ (2,02 mld €) w 2019r.

Konami nierozerwalnie była związana z platformą MSX, i w jednym z najbliższych wpisów przyjrzymy się bliżej wymienionym powyżej tytułom.

***

Pozostał nam jeszcze dzisiaj temat stricte techniczny, czyli instrukcja jak skonfigurować  i uruchomić oprogramowanie z Mappera/Megaram 512KB. Projektantem tego open-source’owego rozwiązania jest Fabio Belavenuto, a płytka drukowana została zaprojektowana przez Luciano Sturaro z MSXpro. Niestety instrukcja praktycznie nie istnieje dlatego postaram się dzisiaj rozjaśnić ten temat i pokazać krok po kroku, jak doprowadzić urządzenie do stanu, aby zamiast sprawiać problemy, zaczęło serwować nam programy z karty SD na naszym komputerze standardu MSX.

Zacznijmy od wyglądu urządzenia. Jest ono wyposażone w dwa gniazda kart SD i dwa przełączniki. pierwszy znajdujący się bliżej gniazd kart SD służy do wyboru trybu pracy urządzenia:

• pozycja lewa – MAPPER/MEGARAM wyłączony
• pozycja prawa – MAPPER/MEGARAM włączony

Wyłączenie MAPPER/MEGARAM powoduje, że urządzenie pracuje tylko w trybie karty SD i nie oferuje żadnych funkcji mapowania lub rozszerzania pamięci.

Drugi przełącznik umieszczony dalej od gniazda kart SD to wybór pomiędzy:

• pozycja lewa: MEGARAM
• pozycja prawa: MAPPER

Co to oznacza?

• MEGARAM jest trybem przypisania dodatkowej pamięci, tak aby komputer widział ją jako MegaROM, czyli jako kartridż z grą (MegaROM jest to po prostu kartridż o pojemności min. 128KB pamięci ROM)
• MAPPER jest trybem rozszerzenia pamięci operacyjnej RAM i jest zgodny z trybem stosowanym w standardzie MSX2. 

Nasze urządzenie posiada 512KB RAM czyli takie wartości dodatkowej pamięci możemy teoretycznie uzyskać albo w trybie MEGARAM (emulacja kartridża) lub w trybie MAPPERa (rozszerzenie pamięci).

Skupmy się dzisiaj na komputerze MSX1 i tym w jaki sposób uruchomić program zapisany w formacie “.ROM” z użyciem programu SofaRun v8.0.

Po pierwsze zdarzyło mi się, iż podczas wkładania karty do gniazda luźny przełącznik zabezpieczający przed zapisem (lock) przesunął się i doprowadził do problemów z zapisem, dlatego jeżeli nie chodzi on z oporem to zabezpieczcie go kawałkiem taśmy izolacyjnej. Po drugie aby mieć dostęp do karty SD z partycjami do 4GB na jakie pozwala FAT16 (ang. File Allocation Table), musimy mieć załadowany system MSX DOS2 lub NEXTOR (który jest rozszerzeniem pierwszego z wymienionych). Tu zaczynają się schody. Aby uruchomić NEXTOR’a komputer musi mieć przynajmniej 128KB RAM. Na maszynach MSX1 z 64KB RAM NEXTOR nie wystartuje. W związku z tym musimy uruchomić tryb rozszerzenia pamięci RAM czyli MAPPER’a.

A zatem przełączniki muszą być ustawione w następujący sposób:

• przełącznik bliżej gniazda kart SD: pozycja prawa (MEGARAM/MAPPER włączony)
• przełącznik dalej od gniazda kart SD: pozycja prawa (tryb MAPPERa)

Następnie kartridż MAPPER’a umieszczamy w pierwszym slocie komputera MSX1.

Przejdźmy teraz do przygotowania karty SD:

1. Bierzemy kartę SD o pojemności 4 lub 8GB (urządzenie ponoć jest w stanie rozpoznawać karty do 32GB ale nie sprawdzałem czy tak jest w istocie)
2. Wkładamy kartę do dowolnego gniazda Mapper’a i uruchamiamy komputer trzymając wciśnięty klawisz ‘1’ aż do momentu pojawienia się ekranu z prośbą o podanie daty. Ta operacja ma na celu uruchomienie NEXTOR’a w trybie MSX1 co wyeliminuje problemy z wybraniem karty SD w narzędziu FDISK. 
3. Wpisujemy datę i naciskamy klawisz RETURN
4. Po uruchomieniu systemu wpisujemy komendę CALL FDISK i wciskamy klawisz RETURN
5. Po uruchomieniu narzędzia FDISK wciskamy klawisz 1
6. Następnie wybieramy obszar na którym chcemy utworzyć partycję, w naszym przypadku klawisz 1
7. Okazuje się, że mieliśmy partycję na karcie SD
8. Wciskamy klawisz 1 i w następnym ekranie usuwamy klawiszem D wszystkie partycje.
9. Następnie tworzymy partycję wciskając klawisz P
10. Wpisujemy rozmiar partycji (jeżeli chcemy wpisać w MB to wpisujemy tylko liczby bez jednostki) i zatwierdzamy klawiszem RETURN. Zwróćmy uwagę, że gdybyśmy nie używali MAPPERa maksymalny rozmiar partycji wynosiłby 16MB (FAT12)
11. Zatwierdzamy zmiany klawiszem W
12. Potwierdzamy wybór
13. Partycja została utworzona
14. Jeżeli nie chcemy tworzyć innych partycji, wciskając kilkukrotnie klawisz ESC wychodzimy z programu FDISK
15. Wyłączamy komputer, wyjmujemy kartę i umieszczamy ją w komputerze PC lub Mac.
16. Otwieramy przeglądarkę i wpisujemy adres widoczny poniżej i ściągamy pakiet NEXTOR.zip, który po pobraniu rozpakowujemy i wszystkie zawarte w nim pliki kopiujemy na naszą kartę do głównego katalogu. Można się też pokusić o bardziej eleganckie rozwiązanie i stworzenie katalogu DOS i umieszczenie tam większości plików wymaga to jednak dodania pliku AUTOEXEC.BAT i odpowiednie ustawienie w nim ścieżek. Aby nie komplikować sprawy, która i tak jest już dosyć skomplikowana proponuję umieścić wszystko w głównym katalogu.
17. Następnie wracamy do przeglądarki, wpisujemy adres strony widoczny poniżej i ściągamy pakiet SofaRun. Rozpakowujemy go i zawarte w nim pliki kopiujemy także do głównego katalogu naszej karty SD.
18. W kolejnym korku tworzymy na naszej karcie SD katalog “Games” i kopiujemy do niego plik programu, w naszym przypadku jest to znana nam dobrze gra Knight Lore z rozszerzeniem “.ROM”. Jeżeli napotkacie obrazy kartridży z rozszerzeniem “.MSX” lub “.MSX1” to po prostu zamieńcie to rozszerzenie na “.ROM”. Po zapisaniu programu, “bezpiecznie” wysuwamy kartę i umieszczamy ją w naszym Mapperze.
19. Uruchamiamy komputer (już bez trzymania klawisza ‘1’) i teraz powinien nas powitać system operacyjny NEXTOR.
20. Wpisujemy “SR” wciskamy klawisz RETURN i uruchamiamy program SofaRun. Przy pierwszym uruchomieniu program stworzy sobie pomocnicze katalogi na karcie SD. (Jeżeli chcemy, aby po włączeniu komputera SofaRun uruchamiał się automatycznie to za pomocą edytora tekstowego np. notepad na PC lub textEdit na Mac, tworzymy plik AUTOEXEC.BAT i wpisujemy w nim: SR.COM, a następnie umieszczamy ten plik w głównym katalogu naszej partycji.)
21. W kolejnym kroku program uruchomi się informując nas, że jesteśmy leniwymi pingwinami. 🙂
22. Wchodzimy do katalogu ‘GAMES”, wybieramy nasz Knight Lore i uruchamiamy klawiszem RETURN
23. Program powinien się uruchomić.

I tu znowu nastąpi dłuższa przerwa bo jak zawsze autor zamienił klawiaturę na Joystick i zapamiętale nim wywija eksplorując komnaty zamku Knight Lore z jego rewolucyjnym jak na owe czasy izometrycznym widokiem.

Mam nadzieję, że w międzyczasie naszemu drogiemu Czytelnikowi-Kolekcjonerowi uda się dzięki tej instrukcji ożywić chociaż część z jego wspaniałej kolorowej kolekcji komputerów MSX1 🙂

***

Czas kończyć dzisiejszy wpis, tak jak zobaczyliśmy w Japonii w czasach retro-komputerów działy się ciekawe rzeczy, o których tak niewiele wiemy (przy okazji pozdrawiam serdecznie naszą zaprzyjaźnioną Pączkarnię z Tokyo!). Mam nadzieję, że przebrnęliście przez opis Mapper’a, który musiał być bardzo szczegółowy, gdyż wiele osób poszukuje do niego instrukcji, a takowej jak na lekarstwo.

Życzę Wam udanego weekendu, powoli poranny śpiew ptaków przypomina nam, że to już prawie wiosna i prace ogrodowe czas zacząć. 🙂 Pamiętajcie o spacerze weekendowym i na koniec zdjęcie Ptaszka Rudzika, który jak wiadomo jest Szefem wszystkich Szefów i nic sobie z obecności dzwońców w karmniku nie robi… Takiego podejścia do nie zawsze łatwej rzeczywistości Wam serdecznie życzę! 🙂

p.s. jeżeli instrukcja do MEGARAM/MAPPER’a komuś sie przydała to polubienie strony (łapka poniżej) mile widziane! 🙂