ZX Spectrum+, nowy komputer dołącza do kolekcji…

Mamy nareszcie maj, najpiękniejszy miesiąc w roku, pachnący kwiatami, świeżością zieleni, łagodny i pełen wyważenia w pogodowych szaleństwach. Miesiąc o pięknych porankach i feerii barw towarzyszącej słonecznej wędrówce po nieboskłonie. Miesiąc zakochanych, grillowego dymu i uśmiechu unoszącego do góry kąciki ust na ludzkich spragnionych wiosny obliczach. To także miesiąc kwitnących kasztanów, nieodmiennie związanych z egzaminami dojrzałości. Dzisiaj mamy także Święto Konstytucji 3 Maja. Konstytucja ta miała zaradzić trudnej sytuacji Rzeczpospolitej w XVIII wieku. Trawiony przez anarchię kraj, gdzie tylko 10% ludności miało pełne prawa, władcy byli wybierani na drodze wolnej elekcji i niekoniecznie byli zainteresowani pomyślnością Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Władzę ustawodawczą paraliżowało słynne ‘Veto’, gdzie każdy szlachcic mógł zerwać sejm, nieważne czy z własnej woli czy też opłacony przez kraje ościenne. Dodatkowo można było zawiązać konfederację i rozpocząć wewnętrzne walki. Działanie jednej z nich było pretekstem do pierwszego rozbioru Polski, gdy doszło do nieudanej próby porwania 3 listopada 1771 r. króla Stanisława Augusta przez konfederatów barskich. Wszystkie trzy dwory państw ościennych rozpętały wówczas kampanię, jakoby był to dowód na niezdolność Rzeczypospolitej do utrzymania porządku oraz że stan jej anarchii jest zagrożeniem dla sąsiednich państw. 18 września 1772 r. Rosja, Austria i Prusy przedstawiły Rzeczypospolitej akt rozbioru, żądając zwołania sejmu dla przeprowadzenia formalności. Broniąc się na początku 1773 roku król i Senat rozesłali rządom Europy noty wyrażające sprzeciw wobec pogwałcenia praw Rzeczypospolitej, z prośbą o interwencję. Niestety na niewiele się to zdało, 30 września 1773 r. traktaty rozbiorowe ratyfikował Sejm Rozbiorowy zwołany w Warszawie przez zaborców, przy proteście trzech posłów: Tadeusza Reytana, Samuela Korsaka i Stanisława Bohuszewicza.

Na szczęście, a może i nieszczęście, wśród przedstawicieli polskiego oświecenia rozpoczęły się spóźnione pracę nad “naprawą Rzeczpospolitej” i przeprowadzeniem koniecznych reform oraz uchwaleniem konstytucji. “Stronnictwo patriotyczne” Hugo Kołłątaja w porozumieniu z Marszałkiem Trybunału Głównego Stanisławem Małachowskim i za wiedzą Króla Stanisława Augusta Poniatowskiego wybrało na uchwalenie konstytucji dzień 3 maja 1791 roku, gdy z powodu ferii świątecznych 2/3 posłów było poza Warszawą. Projekt był więc odczytywany w na wpół pustej sali:

…uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje, i z tej dogorywającej chwili, która nas samym sobie wróciła, wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą egzystencyją polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony, chcąc oraz na błogosławieństwo, na wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć, mimo przeszkód, które w nas namiętności sprawować mogą, dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic, z największą stałością ducha niniejszą konstytucję uchwalamy i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy, dopóki by naród w czasie, prawem przepisanym, wyraźną wolą swoją nie uznał potrzeby odmienienia w niej jakiego artykułu. Do której to konstytucji dalsze ustawy sejmu teraźniejszego we wszystkiem stosować się mają.

Konstytucję skutecznie uchwalono, a zgromadzony na Placu Zamkowym tłum skandował “Vivat Rex! Vivat Konstytucja!

Co ciekawe na obrazie Matejki osoba niesiona na rękach to właśnie Stanisław Małachowski, król jest natomiast widoczny po lewej stronie w szkarłatnym królewskim płaszczu. Konstytucja miała zaradzić głównym przyczynom upadku Rzeczpospolitej i znosiła: liberum veto, prawo do nieposłuszeństwa, możliwość zwoływania konfederacji, wolne elekcje (władza królewska miała być dziedziczna), znoszono podział na Koronę i Wielkie Księstwo Litewskie, najwyższym organem władzy wykonawczej miała być Straż Praw Narodowych złożona z króla, prymasa i pięciu ministrów. Prawa mieszczan zrównywano z prawami szlachty, a chłopów wzięto “pod opiekę prawa i rządu krajowego”, umożliwiając im zawieranie umów ze szlachtą. Co ciekawe, armia miała być teraz emanacją narodu, a nie króla czy rządu i miała wzrosnąć do 100 tys. żołnierzy. Lokalne komisje miały się stać zalążkiem administracji lokalnej. Konstytucja wnosiła wszystko co było oświecone w Polsce i była emanacją woli narodu do życia w niepodległym kraju. O polskiej konstytucji napisał z podziwem m.in. Karol Marks:

Przy wszystkich swych brakach, konstytucja ta widnieje na tle rosyjsko-prusko-austriackiej barbarii jako jedyne dzieło wolnościowe, które kiedykolwiek Europa Wschodnia samodzielnie stworzyła. I wyszła ona wyłącznie z klasy uprzywilejowanej, ze szlachty. Historia świata nie zna żadnego innego przykładu podobnej szlachetności szlachty

Powstanie konstytucji w obliczu rewolucji francuskiej budziło ogromne niepokoje w krajach ościennych, a szczególnie w Rosji. Za inspiracją urodzonej w Szczecinie carycy Katarzyny II Stanisław Szczęsny Potocki, bracia Kossakowscy i dwaj bezrobotni hetmani: Franciszek Ksawery Branicki i Seweryn Rzewuski zawiązali 27 kwietnia 1792 roku konfederację, która oficjalnie została ogłoszona 14 maja 1792 roku w miejscowości Targowica na Ukrainie. Celem konfederacji było obalenie polskiego sejmu i konstytucji. Nadchodziła wojna polsko-rosyjska, gdzie po drugiej stronie barykady szykowali się do niej Kościuszko i Poniatowski. 18 czerwca w bitwie pod Zieleńcami wojska rosyjskie zostały odparte i zadano im duże straty. Wyróżniających się oficerów król uhonorował stworzonym przez siebie orderem Virtuti Militari. Niestety dalszy rozwój wypadków nie był już dla Polski pomyślny. Widząc groźbę oblężenia Warszawy Stanisław August Poniatowski zamiast zagrzewać naród do boju 24 lipca przystąpił do konfederacji targowickiej i nakazał oddziałom wstrzymanie ognia. Był to akt zdrady, wynikał jednak z pobudek oszczędzenia krajowi cierpień w obliczu militarnej przewagi Rosji (100 tys. żołnierzy przeciwko 40 tys. po stronie Polski). Armia została rozproszona, a jej przywódcy zmuszeni do emigracji. Na tle dyplomatycznym także krąg się zacieśniał. Król Prus Fryderyk Wilhelm w styczniu 1790 roku podpisał pakt z Rzeczpospolitą o przyjaźni, według którego po napaści Rosji na Polskę i Litwę Prusy miały wystawić 18 tys. armię jako wsparcie dla Rzeczpospolitej. Niestety w obliczu narastających nastrojów rewolucyjnych w Europie Fryderyk Wilhelm dał się namówić Katarzynie II na zmianę postawy i 7 sierpnia 1792 roku podpisano umowę, wg której Prusy miały wesprzeć działania antyrewolucyjne Rosji na terenie Rzeczpospolitej. Dokonując zdrady jesienią 1792 roku wojska pruskie wkroczyły do Polski. Podpisany 23 stycznia 1793 roku traktat rozbiorowy oddawał Prusom Gdańsk, Toruń i kolebkę polskiej państwowości – Wielkopolskę. Rosja zagarnęła natomiast 250 tys. km kwadratowych prowincji wschodnich. W okresie czerwiec-listopad 1793 obradował ostatni w dziejach Rzeczpospolitej sejm, który pod militarnym butem Rosji był już tylko cieniem dawnego sejmu. Na skutek obrad unieważniono Konstytucję 3 Maja, przywrócono zgubną “złotą wolność” i zgodzono się na II rozbiór Polski. Króla przekonano aby podpisał ten akt, a zagrożona konfiskatami majątków szlachta zmuszona została do wyrażenia zgody. Tak skończył się wolnościowy zryw, którego owocem była Konstytucja 3 Maja, pierwsza w Europie i druga na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.). Dalsze wypadki pobiegły już szybko. Na skutek rosyjskiej prowokacji 21 lutego 1794 roku Rada Nieustająca na polecenie posła rosyjskiego Osipa Igelströma uchwaliła 50% redukcję wojska Rzeczypospolitej i przymusowy werbunek do wojska rosyjskiego i pruskiego. Spowodowało to wybuch 12 marca 1794 roku powstania nazwanego Insurekcją Kościuszkowską.

Niestety powstanie zakończyło się niepowodzeniem i 16 listopada 1794 r. doszło do ostatecznej kapitulacji. Niecały rok później, 24 października 1795 roku, władcy Rosji, Prus i Austrii uzgodnili traktat, zgodnie z którym przeprowadzili ostatni, pełny III rozbiór Rzeczypospolitej a jedynym państwem, które nigdy nie uznało rozbiorów było Imperium Osmańskie.

Tak oto na okres 122 lat Rzeczpospolita zniknęła z mapy Europy…

Wracając do naszego głównego tematu zajmiemy się dzisiaj komputerem ZX Spectrum w wersji plus, ale zanim do tego przejdziemy tradycyjnie szybka relacji z tego, co dzieje się ogrodowym mikroświecie przyrodniczym. 😉

Wszędzie robi się zielono, co tylko może wypuszcza liście i przyozdabia je kwiatami. Przepięknie kwitną magnolie, wiśnia japońska Kiku Shidare, a do tego kwietnego grona powoli dołączają wiśnia piłkowana, jaśmin i jabłoń ozdobna. Szaleństwo kolorów i zapachów. 🙂 Ptasia jadłodajnia już zawiesiła działalność, wydawane są tylko napoje chłodzące. 😉 Po rabatach szaleją kosy, rozrzucając korę gdzie popadnie w poszukiwaniu “smakowitych” robaków. Ich piękne muzyczne opowieści umilają poranki i wieczory a na sośnie słychać już pisklęta srok, które zapewne za jakiś czas opuszczą już gniazdo. Pies po wiosennym strzyżeniu oddaje się kąpielom słonecznym. Oczywiście nadal pełni służbę psa stróżującego i doglądającego ptasiego towarzystwa stosując metodę głębokiego nasłuchu “na sonar”, aby wykryć zbliżającego się z niecnymi zamiarami kota z sąsiedztwa. 😉

Tyle wieści ogrodowych, czas jeszcze na małe wyjaśnienie. Otóż wyleciał nam jeden wpis z racji mojego wyjątkowo intensywnego okresu zawodowego i prywatnego, ale jak to mówią piloci, nadrobimy po drodze do celu. 🙂 Szykujcie aromatyczną kawę z dodatkiem cynamonu i może już uda się nawet zająć jakiś fotel na skąpanym w słońcu tarasie lub balkonie, pogoda w końcu coraz łaskawsza. 🙂 Gotowi? To startujemy!

***

Dzięki lepszej aurze i wyższym temperaturom na retrowarsztacie możliwe było odpalenie sezonu garażowego. Oczywiście poprzedzone to było akcją wzmożonego odgruzowywania garażu, tak aby dało się dojść do rzeczonego retrowarsztatu. 😉 Dzisiaj zatem na stół warsztatowy trafia nowy nabytek: Sinclair ZX Spectrum +. Komputer ten jest niczym innym jak zwykłym ZX Spectrum 48K przeniesionym do nowej obudowy i zaopatrzonym w plastikową, rozszerzoną klawiaturę nawiązującą design’em do modelu QL. Komputer z plusem na obudowie pojawił się w sprzedaży w październiku 1984r. Jego cena początkowo wynosiła 179,95 funtów a po zakończeniu sprzedaży modelu ZX Spectrum (z gumową klawiaturą) została zredukowana do 129,95 funtów. Zobaczmy zatem jak wygląda nasz 39 latek. 🙂

Doskonale zachowana obudowa i klawiatura dowodzi dobrej jakości użytych materiałów. Tył obudowy nie różni się specjalnie od ZX Spectrum 48K, mamy tu gniazdo do podłączenia zwykłego odbiornika TV (w.cz.), wejście i wyjście audio do podłączenia magnetofonu jako źródła pamięci masowej, gniazdo rozszerzeń i gniazdo zasilania 9VDC.

Z ciekawostek producent pomyślał o wygodzie i wbudował nawet składane nóżki, które poprawiają zdecydowanie komfort pracy. 🙂

Pod spodem znajdują się otwory głośnika chociaż to może nadużycie słowne, nazwijmy go “bzyczkiem”. 😉

Na spodzie obudowy możemy także odczytać:

Przy okazji zauważamy brak gumki na nóżce, więc zapisujemy to na naszej liście To Do. 🙂

Po lewej stronie obudowy mamy natomiast prawdziwy przełom! 😉 Nareszcie pojawił się wystający przycisk ‘Reset’ i nie ma już konieczności odłączania zasilania za każdym razem, gdy chcemy przywrócić maszynę do stanu wyjściowego.

Czas sprawdzić działanie komputera, do tego celu użyjemy impulsowy zasilacz, który doskonale sprawdził się w przypadku “Gumiaka” ZX Spectrum 48K.

Uruchamiamy komputer i pojawia się całkiem dobrej jakości, jak na sygnał wysokiej częstotliwości, obraz z identycznym jak w przypadku “Gumiaka” ekranem powitalnym:

Niestety testy klawiatury wykazują problem, cały czas klawiatura przekazuje sygnał wciśnięcia klawisza spacji. Czas przyjrzeć się temu bliżej.

Po wykręceniu kilku wkrętów, możemy zobaczyć co kryje wnętrze naszego “plusa”:

Widać dwie taśmy łączące membranę klawiatury z płytą komputera i szary przewód służący do resetowania maszyny. Taśma jest już zabezpieczona dwiema klamrami, a sama klawiatura wyposażona w solidną metalową blachę.

Płyta komputera pochodzi od zwykłego ZX Spectrum 48K i jest to najpopularniejsza wersja płyty (Issue 3), której sprzedano ok. 3 milionów egzemplarzy. Co ciekawe znajdujący się w naszej kolekcji “Gumiak” ma nowszą płytę, a mianowicie Issue 4A.

Przyjrzyjmy się klawiaturze, widać, że taśmy utraciły ciągłość elektrycznych połączeń i wytarciu uległ także sam wtyk.

Czas zajrzeć jak wygląda sama membrana klawiatury, w tym celu odkręcamy blachę na jej spodzie.

Po zdjęciu blachy ukazuje się tekturowa przekładka:

A po jej zdjęciu mamy już pełny widok na membranę:

I tu mamy niespodziankę, membrana nie jest oryginalna, jest to dobrze nam znany zamiennik pochodzący od łódzkiej firmy ‘Qwerty’:

Zerknijmy jeszcze co znajduje się pod membraną:

Mamy tu wykonaną z tworzywa wytłoczkę amortyzującą skok klawiszy, zobaczmy jak zbudowana jest natomiast sama klawiatura:

Widać tu porządną konstrukcję z plastikowymi białymi zaczepami. W odróżnieniu od ZX Spectrum z gumową klawiaturą widać tu zdecydowany postęp. I tu pojawia się czas decyzji, mamy do dyspozycji w pierwszej opcji zakup takiej samej membrany firmy ‘Qwerty’, ale ceny na znanym polskim portalu aukcyjnym są zdecydowanie zaporowe. Poza tym, jeżeli ta membrana nie dała rady to nie najlepszym pomysłem jest kupować taką samą. Druga opcja to klawiatura firmy Keypol z Zielonej Góry, tu cena wypada już lepiej, ale opinie co do jej jakości są podzielone. Ostatecznie wybór pada na sprawdzoną membranę wyprodukowaną w Wielkiej Brytanii, jej cena odpowiada cenie produktu firmy Keypol, pozostaje więc oczekiwać przesyłki i mieć nadzieję, że nie przeleży ona zbyt długo na naszej rodzimej poczcie. Nic więc już więcej dzisiaj nie zrobimy, pozostaje nam poczekać i zastanowić się, czy przy tej okazji nie warto jeszcze wymienić regulatora napięcia na nowoczesny, kondensatorów elektrolitycznych na nowe i nie zmodyfikować wyjścia TV tak, aby można było uzyskać zespolony sygnał wizji CVBS. Być może to całkiem dobry pomysł, spróbuję zatem skompletować potrzebne elementy.

***

Kończąc życzę Wam udanej końcówki majówki, a tym z Was co jeszcze nie wracają jutro do pracy dużo Słońca i radości z otaczającej nas wiosny. Oczywiście spacery wskazane, ale jak macie czworonoga z mokrym nosem to i tak Was na spacer wyciągnie. 🙂 Trzymajcie się ciepło i do następnego majowego wpisu! 🙂