Atari VCS/2600 – najdłużej produkowana konsola (1977-1992)…część II

Wreszcie nadszedł marzec, miesiąc nadziei, oczekiwania na zmianę i to zarówno w przyrodzie jak i w polityce. Wszyscy patrzymy na to co dzieje się u naszego wschodniego sąsiada i zastanawiamy się jak można pomóc, jak długo ta sytuacja będzie trwała i czy uda się ją wreszcie zakończyć. Giną ludzie, zwierzęta, wielu traci dobytek życia. W imię próżności polityków, którym wydaje się, że świat leży u ich stóp… Nie będę dzisiaj we wstępniaku poruszał tematów związanych z kosmosem, planetami czy ciekawostkami, przypomnę jednak rzecz, o której mam nadzieję politycy pamiętają. W 1991 roku Ukraina posiadała 1800 strategicznych głowic jądrowych i 176 międzykontynentalnych rakiet balistycznych. Był to trzeci, po Stanach Zjednoczonych i Rosji, arsenał broni atomowej na świecie. 14 stycznia 1994r. podpisano trójstronną deklarację prezydentów Ukrainy, Rosji i USA dotyczącą zniszczenia broni nuklearnej rozmieszczonej na terytorium Ukrainy. Następnym krokiem miała być formalna ratyfikacja przez Kijów układu o nierozprzestrzenianiu broni nuklearnej, ale wcześniej Ukraina zażądała dodatkowych gwarancji bezpieczeństwa. Powstało Memorandum Budapeszteńskie o Gwarancjach Bezpieczeństwa dla Ukrainy, które zostało podpisane 5 grudnia 1994 r. przez prezydenta Ukrainy Leonida Kuczmę, prezydenta Rosji Borysa Jelcyna, premiera Wielkiej Brytanii Johna Majora oraz prezydenta USA Billa Clintona. Zakładało ono, że mocarstwa będą szanować “niezależność i suwerenność istniejących granic Ukrainy” i nie zastosują “groźby lub użycia siły przeciw integralności terytorialnej bądź politycznej niezależności Ukrainy”. Ponadto kraje te powstrzymają się od “przymusów ekonomicznych zmierzających do podporządkowania swoim własnym interesom” praw Ukrainy związanych z jej suwerennością. Potwierdzono także, że Ukrainie dostarczona będzie pomoc “gdyby stała się ofiarą aktu agresji lub obiektem groźby agresji, w których stosowana jest broń jądrowa”.

Tekst tego porozumienia:

Witając przystąpienie Ukrainy do Układu o Nierozprzestrzenianiu Broni Jądrowej jako Państwa Nienuklearnego,

Mając na uwadze zaangażowanie Ukrainy w eliminacje broni jądrowej z jej terytorium w określonym terminie,

Zauważając zmiany w sytuacji bezpieczeństwa światowego, obejmujące zakończenie zimnej wojny, które doprowadziły do powstania warunków do głębokiej redukcji sił nuklearnych,

Potwierdzają co następuje:

1. Federacja Rosyjska, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Stany Zjednoczone Ameryki potwierdzają swoje zaangażowanie, zgodnie z zasadami Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, w poszanowanie niezależności i suwerenności istniejących granic Ukrainy;

2. Federacja Rosyjska, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Stany Zjednoczone Ameryki potwierdzają swoje zobowiązanie do powstrzymania się od stosowania groźby lub użycia siły przeciw integralności terytorialnej bądź politycznej niezależności Ukrainy, i że żadna broń w ich posiadaniu nigdy nie zostanie użyta przeciw Ukrainie, chyba że w samoobronie lub w przypadkach zgodnych z Kartą Narodów Zjednoczonych;

3. Federacja Rosyjska, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Stany Zjednoczone Ameryki potwierdzają swoje zaangażowanie, zgodnie z zasadami Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, w powstrzymanie się od przymusów ekonomicznych zmierzających do podporządkowania swoim własnym interesom realizacji przez Ukrainę praw nieodłącznie związanych z jej suwerennością aby w ten sposób osiągnąć korzyści jakiegokolwiek rodzaju;

4. Federacja Rosyjska, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Stany Zjednoczone Ameryki potwierdzają swoje zaangażowanie w poszukiwanie natychmiastowych działań Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych celem dostarczenia pomocy Ukrainie, jako Państwu Nienuklearnemu stronie Układu o Nierozprzestrzenianiu Broni Jądrowej, gdyby Ukraina stała się ofiarą aktu agresji lub obiektem groźby agresji, w których stosowana jest broń jądrowa;

5. Federacja Rosyjska, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Stany Zjednoczone Ameryki potwierdzają, w przypadku Ukrainy, swoje zaangażowanie do nie stosowania broni jądrowej przeciw jakiemukolwiek Państwu Nienuklearnemu stronie Układu o Nierozprzestrzenianiu Broni Jądrowej, chyba że w przypadku zaatakowania ich, ich terytoriów zależnych, ich sił zbrojnych lub ich sojuszników przez takie państwo w połączeniu lub w sprzymierzeniu z Państwem Nuklearnym;

6 Ukraina, Federacja Rosyjska, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Stany Zjednoczone Ameryki będą się konsultowały w przypadku powstania sytuacji, w której pojawiłyby się wątpliwości dotyczące powyższych zobowiązań.

Memorandum wchodzi w życie po jego podpisaniu.

Podpisano w czterech kopiach o równej ważności w językach ukraińskim, angielskim i rosyjskim.

Myślę, że nie potrzeba tu komentarza…

***

Oderwijmy się jednak od polityki. Krótka informacja co dzieje się w ogrodzie: ptaki dalej młócą słonecznik, ale słychać już poranne serenady z refrenami w stylu ptasiego “Kaman Bejbe Lajt Maj Fajer”. 😉 Widać już też gonitwy, gdzie z trójki ptaków zostaje dwójka, która następnie dokonuje przeglądu dostępnych budek w celach wiadomych. 😉 Pies coraz częściej odwiedza południową stronę domu wykorzystując metody dozoru “na sonar” wymagające bardzo ścisłego kontaktu ucha z murawą.

Poranne przymrozki szybko są obejmowane promieniami Słońca i w jego blasku rozpływają się w powietrzu. Pojawiły się także krokusy, których kwiaty chciwie chłoną przedwiosenne ciepło, któremu nie są w stanie oprzeć się nabrzmiewające pąki drzew.

Czym dzisiaj się zajmiemy? Wracamy do Atari VCS, najdłużej produkowanej konsoli do gier w historii. Szykujcie aromatyczną kawę, wygodną kanapę i dodatkowo ciepły koc. Jeżeli te elementy mamy już zapewnione to zaczynamy! 🙂

***

Wracamy do roku 1981 do którego dotarliśmy w poprzednim wpisie. Atari weszło w spór sądowy z Activision oskarżając jej programistów o wykorzystywanie wiedzy dotyczącej platformy Atari VCS. Dodatkowo Atari robiło wszystko aby zdyskredytować zespół Activision na rynku. Sprzedaż Atari VCS idzie dobrze. Rok 1982 przynosi znaczące tytuły, pojawia się konwersja Pac-Man’a na Atari VCS. W rzeczywistości oryginalna nazwa japońska tej gry to: Puck-Man, jednak na skutek skojarzenia z pewnym słowem mniej cenzuralnym nazwę zmieniono na Pac-Man 😉 . Gra ta została jednak niezbyt dobrze przeportowana, duszki mrugały na ekranie, tworząc nieprzyjemny efekt. Nie przeszkodziło to jednak odnieść grze sukcesu w postaci miliona sprzedanych kopii, co dodatkowo spowodowało wzrost sprzedaży konsol Atari. W sierpniu 1982r. Activision wypuszcza prawdziwy hit, platformówkę Pitfall, a w grudniu kultowy River Raid. Obie gry ustawiają programistom Atari bardzo wysoko poprzeczkę. River Raid został napisany przez programistkę Carol Shaw i był jej najbardziej znanym programem. Pitfall został natomiast stworzony przez Davida Crane’a znanego także z napisania gry Ghostbusters. W grudniu kończy się spór pomiędzy Atari a Activision i ta ostatnia będzie od tej pory płacić opłaty licencyjne Atari, ale dzięki temu będzie mogła tworzyć gry jako niezależny producent oprogramowania dla konsol VCS. Za nią pójdą inni i stworzy się rynek dla produkcji oprogramowania firm trzecich. Sytuacja ta stała się dla Atari mimo wszytko korzystna, ponieważ o popularności systemu niekoniecznie decydował sprzęt, często jedynym wyznacznikiem popularności była ilość gier, jaką dana platforma zapewniała.

W Atari pogłębia się jednak konflikt pomiędzy programistami a Ray’em Kassar’em. Atari odmawia możliwości umieszczenia nazwisk programistów na swoich produktach. Jeden z programistów Atari Howard Scott Warshaw nazywa swoją wydaną w 1982 roku grę tytułem: “Yars Revenge”. Niby nic szczególnego ale po obróceniu nazwy okazuje się, iż tytułowym bohaterem jest Ray, CEO Atari.

W listopadzie 1982 roku pojawia się także trzecia odsłona konsoli VCS. Tym razem z racji wydania przez Atari nowej platformy o nazwie 5200 (niekompatybilnej wsteczne), VCS zostaje przemianowany na 2600. Nazwa ta pochodzi od nazwy katalogowej konsoli VCS, która była do tej pory oznaczona jako: CX2600, podobnie jak np. joystick miał oznaczenie: CX40. 2600 otrzymuje nową całkowicie czarną obudowę nazywaną “Darth Vader”, z racji swego podobieństwa do elementów stroju jednego z bohaterów “Gwiezdnych Wojen” o charakterystycznym oddechu i zamiłowaniu do zdalnego zmniejszania przepustowości tchawicy oponentów. 😉 Konsola wewnętrznie pozostawiona bez dużych zmian w stosunku do wersji VCS “4-Switcher”, na zewnątrz traci jednak drewniane wykończenie części czołowej:

Pod koniec lipca 1982 roku kończą się także negocjacje dotyczące pozyskania praw licencyjnych do nazwy E.T. pochodzącej z filmu o tym samym tytule, który ukazał się w maju 1982r., i którego reżyserem był Steven Spielberg. Koszt licencji jest ogromny: 20 mln dolarów. Celem Atari było wypuszczenie gry w okresie bożonarodzeniowym, co spowodowało, iż autor Howard Scott Warshaw miał na jej opracowanie niespełna  6 tygodni. Atari pokładało ogromne nadzieje w tej grze. Początkowo gra sprzedawała się nieźle, nawiązanie do wspaniałego hitu kinowego dodatkowo napędzało sprzedaż, ale później pojawiły się jednak niepochlebne recenzje i zwroty gier do sklepów. E.T. Extra Terrestial została wkrótce okrzyknięta jedną z najgorszych gier w historii, co jednak nie przeszkodziło jej, przy sprzedanych 1,5 mln egzemplarzy, być jedną z najlepiej sprzedających się gier w historii Atari.

Sytuacja zaczyna się zmieniać, zalew dużej ilości gier i sprzętu powoduje obniżenie jakości i powoli rynek zaczyna się załamywać. Dodatkowo konkurencją dla konsol drugiej generacji zaczynają być komputery domowe. Reklamy Commodore w stylu:

Po co kupować dziecku konsolę, która odciągnie je od nauki, skoro możesz kupić komputer, który przygotuje je do college’u?

dodatkowo pogarszają sytuację. Dochodzą do tego niepokojące wyniki finansowe za czwarty kwartał największej na rynku firmy czyli Atari. Ogłoszenie trzykrotnie mniejszej sprzedaży niż prognozowana doprowadza dzień później tj. 8 grudnia 1982r. do spadku wartości akcji całego Warner Communications o 32%. Rynek zaczyna się kurczyć tak, że z 3,2 mld dolarów zostaje tylko 100 mln w roku 1985 (spadek o prawie 97%). W roku 1983 wiele gier, które miały mieć swoje premiery nie zostaje wydanych.

Atari podejmuje desperacki krok i we wrześniu 1983 roku zakopuje część swoich niesprzedanych gier na wysypisku w Alamogordo w Nowym Meksyku. Trafiają tam takie tytuły jak Centipede, Defender, Raiders of the Lost Ark, Yars Revenge oraz E.T.. Stanowisko prezesa Atari traci Ray Kassar. Wyniki finansowe Atari za rok 1983 wykazują stratę wynoszącą ponad 538 mln. dolarów (w 1982 roku firma odnotowała zysk w wysokości 1,7 mld dolarów). Nowy prezes Atari James J. Morgan redukuje koszty operacyjne firmy zwalniając 3.000 pracowników i przenosząc kolejne 4.000 miejsc pracy do Azji. W obliczu problemów finansowych właściciel Atari – Warner Communications zaczyna gorączkowo szukać chętnego na zakup firmy. Ostatecznie w lipcu 1984r. założyciel Commodore Jack Tramiel, który po konflikcie z zarządem opuścił Commodore, kupuje od Warner Communications dział elektroniki użytkowej, w skład której wchodziły działy zajmujące się konsolami i komputerami domowymi Atari. Zespół kurczy się z 900 osób w momencie zakupu do niespełna 100 osób (w najlepszych czasach w Atari pracowało 10.000 pracowników). Zapowiadana na połowę roku 1984 premiera nowej konsoli Atari 7800 zostaje przez nowego właściciela zawieszona. Prace nad nowymi grami na Atari 2600 także zostają przez Tramiela zawieszone, który koncentruje się teraz na rynku komputerów domowych odświeżając linię 8-bitowego Atari XL za pomocą serii XE i wprowadzając na rynek Atari ST. Ten moment doskonale wykorzystuje Nitendo wchodząc pod koniec roku 1985 na rynek amerykański z konsolą NES (Nitendo Entertainment System). Atari reaguje wypuszczeniem opóźnionej o dwa lata konsoli 7800 i mniejszej (nawiązującej wyglądem do 7800) oraz tańszej (poniżej 50 dolarów) wersji konsoli 2600 o nazwie: 2600 Jr., reklamowanej hasłem:

“The Fun is Back”.

Ostatnią grą napisaną przez Atari dla konsoli 2600 jest wydany w 1990 roku Klax. Produkcja modelu 2600Jr. zostaje zakończona w 1992r. Atari VCS/2600 pozostawiło po sobie ogromną, liczącą ponad 500 tytułów, bibliotekę gier. Konsola ta jest najdłużej produkowaną w historii i czas jej produkcji to aż 15 lat. Do dnia dzisiejszego powstają gry na Atari 2600, prowadzone są konkursy na najlepsze produkcje, organizowane spotkania fanów, produkowane są dodatki sprzętowe. Atari było zdecydowanie numerem jeden wśród producentów konsol drugiej generacji. Prostota konstrukcji dawała wbrew pozorom programistom większe możliwości uzyskiwania niestandardowych efektów. Co ciekawe Atari 2600 nie posiadało pamięci obrazu, który był tworzony linia po linii w czasie rzeczywistym. Powstało też wiele klonów, które jeszcze przez kilka lat po zaprzestaniu produkcji przez Atari były dostępne na rynku. W 2014 roku, doszło do wydarzenia, którego celem było sprawdzenie czy Atari rzeczywiście zakopało w Nowym Meksyku swoje programy. Relację z tego wydarzenia możecie obejrzeć poniżej.

Czas kończyć nasz dzisiejszy wpis, osobiście nie miałem Atari 2600 jednak spotykałem się z produkcjami pochodzącymi z tej platformy na moim 8-bitowym Atari 600XL. Takie gry jak Pitfall, Space Invaders czy River Raid rozgrzewały krzemowe kości mojego komputera przez wiele godzin i nadwyrężały wytrzymałość trzymanego w ręku Quickshot’a.

***

Kończąc, życzę Wam po prostu dobrego tygodnia, niech już wiosna powoli ociepla klimat i nasze dusze. Pamiętajcie o niedzielnym spacerze i trzymajcie się ciepło! 🙂 Jeszcze raz bardzo dziękuję Czytelnikowi, który przekazał mi 2 konsole Atari 2600Jr. Bez nich ten wpis by nie powstał. 🙂

p.s. Przypominam o 8 marca, zainteresowani będą wiedzieli o co chodzi. 😉